مراسم سالگرد جانباختن کیانوش سنجری، از مخالفان جمهوری اسلامی و همکار پیشین صدای آمریکا، روز جمعه ۲۳ آبان تحت فشار نهادهای اطلاعاتی بر مزار او در بهشت زهرای تهران برگزار شد.
ساعاتی پیش از نخستین سالگرد مرگ مشکوک کیانوش سنجری، مادر این روزنامهنگار و فعال سیاسی جانباخته، در پیامی از فشارهای حکومتی و تهدید خانواده در سالگرد او سخن گفته بود.
در پی تهدید خانواده توسط مقامات جمهوری اسلامی، مراسم کیانوش سنجری با حضور جمعی شامل خانواده و نزدیکانش و شماری از شهروندان و فعالان مدنی و سیاسی، بر مزار او برگزار شد و بنا بر گزارشها، پارسا مصلحیفرد، زندانی سیاسی سابق، و چند تن دیگر از حاضران بازداشت شدند.
شامگاه پنجشنبه ۲۲ آبان نیز تصویری در شبکه اجتماعی ایکس منتشر شد که نشان میداد چند تن از فعالان مدنی و سیاسی، از جمله آرش صادقی، توماج صالحی، حسین رونقی، و خشایار سفیدی بر مزار کیانوش سنجری حاضر شدند و یادش را گرامی داشتند.
مزار مخالفان جمهوری اسلامی و کسانی چون مهسا امینی که با نقض حقوق بشر توسط جمهوری اسلامی کشته شدهاند، از جمله مکانهای تحت توجه نهادهای اطلاعاتی است و اجازه برگزاری آزادانه مراسم به نزدیکان آنان داده نمیشود.
شهریور ماه، سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده در سومین سالگرد قتل حکومتی مهسا (ژینا) امینی، اعلام کرده بود که «از گزارشهای مربوط به سرکوب اخیر رژیم [جمهوری اسلامی] ایران» در سالگرد او مطلع است و ایالات متحده اطمینان حاصل خواهد کرد که «جنایات رژیم با پاسخگویی» مواجه شود.
همچنین ببینید: وزارت خارجه آمریکا: از خواستههای مردم ایران برای برخورداری از کرامت و زندگی بهتر حمایت میکنیمیک نمونه دیگر از محدودسازی ادای احترام به جانباختگان معترض، مربوط به مزار مجیدرضا رهنورد، معترض اعدامشده در مشهد است که بنا بر گزارشهای پیشین بهشدت و به طور مستقیم با دوربین کنترل میشود.
کیانوش سنجری از جمله مخالفان جمهوری اسلامی بود که درباره وضعیت داخل ایران در شبکههای اجتماعی گزارش میداد.
صبح روز چهارشنبه ۲۳ آبان ۱۴۰۳، پستی در حساب ایکس کیانوش سنجری حاوی هشداری به جمهوری اسلامی منتشر شد، مبنی بر این که او خواهان آزادی فوری فاطمه سپهری، آرشام رضایی، نسرین شاکرمی، و توماج صالحی شده و گفته است در غیر این صورت به زندگیش پایان میدهد.
با وجود این که چند فعال مدنی اعلام کردند در پی منصرف کردن او هستند، اما در ساعت مقرر، در حساب ایکس کیانوش تصویری از بالای ساختمانی بلند با شرح «هفت شب، پل حافظ، چهارسو» نقش بست و پس از آن پیام دیگری در صفحه او منتشر شد که نوشته بود «الوعده، وفا»؛ و دقایقی بعد هم پیکر بیجان او در پایین همان ساختمان بر کف خیابان کشف شد.
هرچند بخش قابل توجهی از افکار عمومی قانع نشد که این رویداد یک خودکشی بوده است و گروه قابل توجهی آن را یک قتل حکومتی همراه با صحنهسازی دانستند، برخی گزارشها و اظهارات نزدیکان آقای سنجری از جمله برادرش، و برخی گزارشها بر اساس ویدئویی از آخرین لحظات زندگی او، میگویند که او خودکشی کرده است.
جزئیات و حقایق این واقعه در صورتی امکان شفاف شدن دارد که تحقیقات مستقل درباره آن انجام بشود.
با وجود فشارها و تهدیدهای حکومتی برای برگزاری مراسم یادبود، یاد کیانوش سنجری در رسانههای اجتماعی در نخستین سالگرد جان باختن او گرامی داشته شد و بسیاری از کاربران دربارهاش نوشتند.
یکی از جملات کیانوش سنجری در ساعات گذشته بارها و بارها در شبکه اجتماعی ایکس تکرار شده است: «زندگی یک وطن به من بدهکار است.»
حساب کاربری خبرنامه امیرکبیر در ایکس، زندگینامه مختصری از او منتشر کرده و نوشته است که کیانوش سنجری یک فعال و روزنامهنگار ایرانی بود و فعالیتش را از ۱۷ سالگی، در سال ۱۳۷۸ شروع کرد و به تظاهرات «فاجعه کوی دانشگاه» پیوست.
در این نوشته آمده است که در جریان همین رویدادها آقای سنجری دورانهای طولانی بازداشت، و زندان، و سلول انفرادی را پشت سر گذاشت و پس از ترک ایران، فعالیتش را در صدای آمریکا و چند نهاد حقوق بشری ادامه داد. اما بعد از چند سال به دلایل خانوادگی به ایران بازگشت و با به خطر انداختن جانش، همچنان صدای مردم را منعکس میکرد.
کیانوش سنجری علاوه بر زندان، بارها توسط مقامات جمهوری اسلامی در بیمارستان روانی محبوس شده بود.
شماری از کاربران هم تکرار کردند که «زندگی تا ابد یک وطن به کیانوش بدهکار موند. یک وطن که توش فقط به زندگی فکر کنه، نه به وطن.»
کاربری هم آخرین پست کیانوش سنجری در ایکس، یعنی «الوعده وفا» را تکرار کرد و گفته است: «وطن تا ابد بدهکار تو ماند.»
یکی دیگر از شهروندان نیز کیانوش سنجری را «نماد نسلی» دانست که «علیرغم فشار، قحطی، و سرکوب، شریف ماند و شریف زندگی کرد.»
با گذشت یک سال از جان باختن کیانوش سنجری، از چهار زندانی سیاسی که او خواهان آزادیشان شده بود، فاطمه سپهری همچنان در حالی که وضعیت سلامتش بهشدت در خطر است، در زندان وکیلآباد مشهد به سر میبرد، آرشام رضایی نیز در زندان قزلحصار است و او هم نیاز به درمان دارد در حالی که همچنان از درمان محروم است.
همچنین، نسرین شاکرمی مادر نیکا شاکرمی که تحت فشار جمهوری اسلامی مدتها در سکوت بود، به کمک کنشگران حقوق بشر از ایران خارج شده است و توماج صالحی که در ماههای گذشته آزاد شده است، یکی از فعالانی بود که پنجشنبه شب بر مزار کیانوش حاضر شد و به او ادای احترام کرد.
در آخرین متنی که در حساب ایکس کیانوش سنجری منتشر شد، با تأکید بر عبارت «پاینده ایران»، او آرزو کرده «روزی ایرانیان بیدار و بر بردگی چیره شوند.»