جهان نظاره‌گر نشست دو رئیس‌جمهوری در آلاسکا؛ تاریخچه دیدارهای ترامپ و پوتین

دیدار دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، و ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، در آلاسکا (جمعه ۲۴ مرداد ۱۴۰۴)

دونالد ترامپ،‌ رئیس جمهوری آمریکا، روز جمعه ۲۴ مرداد در آلاسکا با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، دیدار کرد. این نخستین بار است که دونالد ترامپ در دومین دوره ریاست جمهوری‌اش با پوتین دیدار می‌کند. اما این دو رهبر در نخستین دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ بارها با هم دیدار و گفت‌وگو کرده‌اند.

نخستین دیدار رودرروی دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهوری آمریکا با ولادیمیر پوتین، ۱۶ تیر ۱۳۹۶، یعنی چند ماه پس از آغاز دور نخست ریاست جمهوری آقای ترامپ، در حاشیه نشست گروه ۲۰ در هامبورگ با محوریت جنگ سوریه، کره شمالی، و امنیت سایبری انجام شد.

یک سال بعد از آن در ۲۵ تیر ۱۳۹۷، دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین در حاشیه کنفرانس هلسینکی برای دومین بار ملاقات و پشت درهای بسته نزدیک به دو ساعت گفت‌وگو کردند و پس از آن یک کنفرانس خبری مشترک داشتند.

دیدار بعدی رهبران آمریکا و روسیه روز ۹ آذر ۱۳۹۷ در جریان نشست سران کشورهای گروه ۲۰ در بوئنوس آیرس رقم خورد. در آن روز گفت‌وگوی کوتاهی میان دو رهبر انجام شد.

آخرین دیدار دونالد ترامپ با ولادیمیر پوتین به ۵ تیر ۱۳۹۸ و در حاشیه اجلاس گروه ۲۰ در اوزاکای ژاپن برمی‌گردد.


واکنش قانون‌گذاران آمریکا

دیدار رهبران آمریکا و روسیه در آلاسکا - که به توصیف قانون‌گذاران کنگره «استراتژیک‌ترین مکان جهان» است - برگزار شده است. اگرچه اکثریت اعضای کنگره بر قدرت آمریکا به عنوان عامل مهم پیشرفت در این دور از مذاکرات با روسیه تأکید دارند، ولی شماری از اعضای هر دو حزب هم با اشاره به فریبکاری‌های گذشته پوتین، نسبت به انگیزه‌های او از دیدار با ترامپ ابراز تردید کرده‌اند.

به نظر می‌رسد پوتین از نظر اکثریت اعضای کنگره فرد قابل اعتمادی نیست. چون آن طوری که دن سالیوان، سناتور جمهوری‌خواه از ایالت آلاسکا، گفته، پوتین کسی است که گفت به اوکراین حمله نمی‌کند، اما حمله کرد.

بسیاری از منتقدان پوتین می‌گویند دونالد ترامپ رویکرد صلح از طریق قدرت را سرلوحه سیاست خارجی خودش قرار داده است؛ رویه‌ای که یادآور سیاست خارجی دوره رونالد ریگان است.

همچنین، سناتور دن سالیوان در پستی که در شبکه اجتماعی ایکس منتشر کرده، به سایر عواملی که باعث قدرت هماهنگ و جایگاه قدرتمند آمریکا شده اشاره کرده است. به ویژه به این موضوع که آمریکا صاحب بزرگترین ذخایر انرژی در سطح جهان است، قدرت نظامی شگفت‌انگیزی دارد، و از متحدان و شرکای بزرگی برخوردار است.

از سویی، قرار است تا اواسط شهریور ۱۴۰۴ متحدان آمریکا در رزمایش‌های بزرگ نظامی آلاسکا در قطب شمال شرکت کنند.

علاوه بر سناتور دن سالیوان، نیک بگیچ، عضو جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان آمریکا از ایالت آلاسکا، هم در مصاحبه با شبکه خبری نیوزمکس از آمادگی آلاسکا به عنوان بخشی از فرآیند صلح با روسیه گفت و ابراز امیدواری کرد که مقام‌های روسیه در جریان دیدارشان از آلاسکا درک کنند که فرصتی برای برقراری صلح به وجود آمده، اما عواقب جنگ بلندمدت هم برای آنها وجود دارد.

نمایندگان جمهوری‌خواه کنگره ایالت آلاسکا به چند دلیل خوشحالند. هم از بابت میزبانی این نشست، هم از انبوه سرمایه‌گذاری‌های نظامی و دفاعی اعم از استقرار سامانه دفاع موشکی گنبد طلایی دونالد ترامپ، و هم از بابت سرمایه‌گذاری‌هایی که حکایت از آغاز عصر نوین قطب شمال آمریکا دارد و نشان می‌دهد که قرار است آمریکا نفوذ خودش را در مناطق شمالگان تقویت کند.

بخش دیگری از جمهوری‌خواهان از جمله جو ویلسون هم معتقدند که «دونالد ترامپ از پس پوتین، که یک جنایتکار جنگی است، بر می‌آید.»

آقای ویلسون در مطلب دیگری به تی‌شرت لاوروف با حروف «یو اس اس آر» (سرنام شوروی سابق) واکنش نشان داد و این کار او را یادآور «شکست مطلق و رقت‌انگیز اتحاد جماهیر شوری سابق» دانست.

در همین حال شماری از جمهوری‌خواهان تصمیم دارند بودجه کمک نظامی آمریکا به اوکراین را افزایش بدهند. ضمن اینکه جمهوری‌خواهان، لوایح قانونی را برای تحریم و مجازات روسیه دارند و به دنبال اعمال تحریم‌های ثانویه بر خریداران انرژی روسیه هم هستند.

سناتور دموکرات امی کلوبشار در شبکه اجتماعی ایکس در آستانه دیدار ترامپ و پوتین نوشته، او باید روشن کند که بیش از ۲۰ هزار کودک ربوده شده اوکراینی نباید به عنوان ابزار چانه‌زنی مورد استفاده قرار گیرند و باید فوراً به خانواده‌های‌شان بازگردانده شوند.


فرماندار آلاسکا

از سویی دیگر مایک دانلیوی، فرماندار آلاسکا، این ایالت را که «در چهارراه آمریکای شمالی و آسیا قرار دارد، با قطب شمال در شمال، و اقیانوس آرام در جنوب آلاسکا مجاورت دارد» استراتژیک‌ترین مکان در جهان توصیف کرد.

فرماندار آلاسکا در مقاله‌ای که به‌تازگی منتشر کرده توضیح داد که چگونه روسیه و چین در تلاش هستند کنترل قطب شمال را به دست بگیرند.

در مقاله فرماندار آلاسکا نوشته شده است: «در ماه آوریل سال جاری، نیروی دریایی روسیه بهره‌برداری از یک یخ‌شکن جنگی مجهز به توپ ۷۶ میلی‌متری و هشت موشک کروز ضدکشتی را تکمیل کرد.»

مایک دانلیوی همچنین گفته است: «روسیه می‌داند که نیم‌کره شمالی، مرز بزرگ بعدی جهان است. مسیرهای دریایی سودآور برای حمل‌ونقل تجاری در حال باز شدن هستند و فناوری‌های نوین دسترسی به منابع عظیم و بکر معدنی و انرژی زیر یخ‌ها را ممکن کرده است. برخی برآورد می‌کنند که قطب شمال تا ۲۲ درصد ذخایر کشف‌نشده سوخت‌های فسیلی جهان را در خود جای داده. به همین دلیل، روسیه یک برنامه گسترده نظامی در قطب شمال آغاز کرده و چین نیز به سرعت حضور خود در این منطقه را گسترش می‌دهد.»

به گفته مایک دانلیوی «روسیه، بیش از ۳۰ کشتی یخ‌شکن دیزلی، هفت یخ‌شکن هسته‌ای، و چند یخ‌شکن جنگی دارد. چین، با وجود نداشتن قلمرو در قطب شمال پنج کشتی یخ‌شکن دارد. ایالات متحده، سه کشتی یخ‌شکن دارد، که یکی از آن‌ها نزدیک به ۵۰ سال عمر دارد و ساخت سومی به تازگی تکمیل شده است.»

اما به تأکید او، «تلاش‌های دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، برای گسترش حضور آمریکا در شرق قطب شمال، به‌ویژه در نزدیکی گرینلند، گواهی بر اولویت‌های متفاوت دولت ترامپ است. قانون جدید مصوب کنگره بودجه لازم برای ساخت ۱۷ کشتی یخ‌شکن جدید را تخصیص داده است.»