اتحادیه اروپا روز دوشنبه ۷ مهر اعلام کرد در پی بازگشت تحریمهای سازمان ملل متحد علیه جمهوری اسلامی، مجموعهای از تحریمهای گسترده را بار دیگر برقرار کرده است.
ریاست دورهای این اتحادیه روز دوشنبه با انتشار بیانیهای اعلام کرد: «اتحادیه اروپا امروز در پاسخ به تداوم عدم پایبندی ایران به توافق هستهای، تحریمها را بازگرداند. درِ مذاکرات دیپلماتیک همچنان باز است.»
این اقدامات شامل مسدودسازی داراییهای بانک مرکزی جمهوری اسلامی و دیگر بانکهای ایرانی، اعمال ممنوعیت سفر برای شماری از مقامهای ایرانی، منع خرید و حمل نفت خام جمهوری اسلامی، و ممنوعیت فروش یا تأمین طلا و برخی تجهیزات دریایی به جمهوری اسلامی است.
این اتحادیه همچنین تأکید کرد که تدابیر بازاعمالشده، محدودیتهای مرتبط با فعالیتهای هستهای و موشکهای بالستیک جمهوری اسلامی را نیز دربرمیگیرد.
بازگشت تحریمها پس از آن صورت گرفت که شورای امنیت سازمان ملل در روز یکشنبه با فعالشدن «مکانیسم ماشه» (اسنپبک یا بازگشت خودکار تحریمها) تحت مفاد توافق هستهای ۲۳ تیر ۱۳۹۴ ، تمامی تحریمها و محدودیتهای هستهایِ تعلیقشده ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ را دوباره برقرار کرد. سه کشور اروپایی (فرانسه، آلمان و بریتانیا) در ششم شهریور، با استناد به «عدم پایبندی معنادار» ایران به تعهدات برجامی، این روند را به شورای امنیت اطلاع داده بودند. جوزپ بورل، هماهنگکننده کمیسیون مشترک برجام، در بیانیهای جداگانه ضمن اعلام اجرای بیدرنگ همه تحریمهای پیشتر تعلیقشدهِ سازمان ملل و اتحادیه اروپا، تأکید کرد که «بازگشت تحریمها نباید پایان دیپلماسی باشد» و از ایران خواست همکاری کامل با آژانس بینالمللی انرژی اتمی را فوراً از سر بگیرد.
رژیم جمهوری اسلامی این تصمیم را «غیرقابل توجیه» خوانده است. در مقابل، اسرائیل از بازگشت تحریمها استقبال کرد و آن را «تحولی مهم در پاسخ به تخلفات ادامهدار جمهوری اسلامی، بهویژه در برنامه هستهای نظامی آن» توصیف کرد. با وجود تحریمها، مقامهای غربی بر باز ماندن کانالهای گفتوگو تأکید دارند؛ کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، نیز گفت اعمال دوباره تحریمها «نباید پایان دیپلماسی با [جمهوری اسلامی] ایران باشد.»
طبق مفاد توافق ۲۳ تیر ۱۳۹۴، بخش عمدهای از تحریمها در قبال محدودیتهای شدید بر برنامه هستهای جمهوری اسلامی تعلیق شده بود. ایالات متحده در دوره قبلی ریاستجمهوری دونالد ترامپ از توافق خارج شد و مجموعهای از تحریمها، از جمله تلاش برای منع خرید نفت ایران توسط کشورهای دیگر، را اعمال کرد. جمهوری اسلامی میگوید بهدنبال سلاح هستهای نیست؛ با این حال، به گفته دولتهای غربی، رژیم ایران سطح غنیسازی را به درجاتی رسانده که کاربرد صلحآمیز ندارد و در دورههایی دسترسی بازرسان آژانس را محدود کرده است.
مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، شامگاه شنبه با صدور بیانیهای به مناسبت «تکمیل مکانیسم ماشه» و بازگشت تحریمها علیه جمهوری اسلامی، گفت مسیر دیپلماسی همچنان به صورت مشروط باز است. او افزود تصمیم شورای امنیت برای بازگرداندن تحریمها پیام روشنی ارسال میکند که «جهان به تهدیدها و اقدامات نصفه و نیمه تن نخواهد داد» و جمهوری اسلامی «پاسخگو خواهد بود.»
آقای روبیو در این بیانیه گفت: «تصمیم شورای امنیت در ۱۹ سپتامبر، که در ۲۶ سپتامبر دوباره تأیید شد، برای بازگرداندن این محدودیتها پیام روشنی ارسال میکند: جهان به تهدیدها و اقدامات نصفه و نیمه تن نخواهد داد و تهران پاسخگو خواهد بود.»
همچنین ببینید: وزیر خارجه آمریکا: قطعنامههای احیا شده تحریمهای سازمان ملل به تهدیدات جمهوری اسلامی رسیدگی میکندوزیر امور خارجه آمریکا در پایان بیانیه گفت رئیس جمهوری آمریکا، دونالد ترامپ «به صراحت» گفته است که گزینه «دیپلماسی» هنوز هنوز وجود دارد و «توافق همچنان بهترین نتیجه برای مردم ایران و جهان است. برای اینکه این اتفاق بیافتد، [جمهوری اسلامی] ایران باید مذاکرات مستقیم را که با حسن نیت، بدون طفره رفتن یا ابهام برگزار شود، بپذیرد. در صورت عدم وجود چنین توافقی، بر شرکا واجب است که فورا تحریمهای ماشه را اجرا کنند تا رهبران [جمهوری اسلامی] ایران را تحت فشار قرار دهند تا آن چه را که برای ملتشان درست است و برای امنیت جهان بهترین است، انجام دهند.»