سازمان نظارتی مستقل نتبلاکس از اعمال «گستردهترین و شدیدترین» مورد قطع سراسری اینترنت در ایران توسط جمهوری اسلامی طی بیش از پنج سال گذشته خبر داد.
نتبلاکس، که بهطور تخصصی وضعیت دسترسی به اینترنت و اختلالات سایبری را در نقاط مختلف جهان رصد میکند، روز پنجشنبه ۲۹ خرداد اعلام کرد، با گذشت ۲۴ ساعت از قطع کامل اینترنت در سراسر ایران، این شرایط همچنان ادامه دارد.
بر اساس ارزیابی نت بلاکس، این «خاموشی ارتباطی، گستردهترین و شدیدترین» مورد ثبتشده قطع سراسری اینترنت در ایران از زمان اعتراضهای گسترده آبان ۱۳۹۸ به شمار میرود؛ اعتراضاتی که طی آن نیز اینترنت ایران برای چند روز به طور کامل قطع شده بود. جمهوری اسلامی در سالهای اخیر بارها از قطع اینترنت به عنوان ابزاری برای کنترل فضای عمومی و جلوگیری از گسترش اطلاعرسانی و سازماندهی اعتراضها استفاده کرده است.
کارشناسان ارتباطات و نهادهای حقوق بشری تأکید دارند که قطع اینترنت نهتنها مانع گردش آزاد اطلاعات میشود، بلکه در بزنگاههای بحرانی، جان شهروندان را نیز در معرض خطر قرار میدهد. آنها همچنین میگویند در شرایطی که ارتباطات نقش کلیدی در اطلاعرسانی، امداد، و هماهنگی میان افراد دارد، محرومسازی جمعی مردم از این ابزار، بهویژه در زمان بحران، اقدامی سرکوبگرانه و غیرمسئولانه تلقی میشود.
در روزهای گذشته و پیش از قطع کامل و سراسری اینترنت توسط جمهوری اسلامی نیز کاربران ایرانی در شبکههای اجتماعی از اِعمال محدودیتهای گسترده بر اینترنت خبر داده بودند.
به گفته آنها، بسیاری از اپراتورهای اصلی ارائهدهنده خدمات اینترنتی در کشور، از جمله اپراتورهای تلفن همراه، دسترسی به اینترنت جهانی را بهطور جدی محدود کرده بود.
اما پلیس فتا مدعی بود که اختلالات در شبکه اینترنت ایران به دلیل «حملات سایبری گسترده» بوده و بهزودی شرایط به حالت عادی باز خواهد گشت. این نهاد همچنین ادعا کرده بود که اجرای «اینترنت ملی» در دستور کار نیست.
راستی آزمایی این اظهارات، با توجه به سابقه طولانی نهادهای حکومتی در پخش اطلاعات نادرست، برای صدای آمریکا میسر نیست.
گزارشهای میدانی که پیشتر در روز سهشنبه ۲۹ خرداد منتشر شد، حاکی از آن بود که «همراه اول» – یکی از بزرگترین ارائهدهندگان اینترنت همراه در کشور – دسترسی کاربران خود به اینترنت جهانی را مسدود کرده است. همچنین شماری از شرکتهای ارائهدهنده اینترنت ثابت (خانگی) نیز اقدام به قطع یا کاهش شدید دسترسی به خارج از شبکه داخلی کردند.